ناحیه PRZ (ناحیه احتمالی بازگشت قیمت) چیست + 6 روش تشخیص PRZ

یکی از محبوب ترین روش های معامله گری، یافتن نواحی در نمودار است که نشان دهنده تغییر روند قیمت هستند، به این نواحی ناحیه پتانسیل بازگشتی (Potential Reversal Zone) یا ناحیه PRZ گفته می شود. با شناسایی این نواحی در نمودار میتوانید دیدگاه شفاف تری نسبت به حرکات قیمت داشته باشید و معاملات موفق تری انجام دهید. روش های متعددی برای یافتن ناحیه پتانسیل بازگشتی وجود دارد، که در ادامه به آموزش هر یک از انها می پردازیم.

PRZ چیست؟ | تعریف ناحیه بازگشت قیمت

PRZ در زبان انگلیسی مخفف عبارت (Potential Reversal Zone) است که به معنی ناحیه احتمالی بازگشت قیمت است؛ در بازارهای مالی از جمله بازار فارکس، نواحی وجود دارد که به دلایل مختلف، با رسیدن قیمت، جهت بازار تغییر می کند؛ این نواحی را ناحیه PRZ می‌نامیم.

همانطور که از واژه‌ی آن پیداست کلمه‌ی (Potential) این نواحی را تبدیل به نواحی احتمالی می‌کند و نمی‌توان به صورت کامل از آنها مطمئن بود. زمانی که قیمت به ناحیه‌ای واکنش نشان می‌دهد، جهت آن تغییر می‌کند و به بالاترین یا پایین‌ترین نقطه‌ای که قیمت از آن آن باز می‌گردد پیوت (Pivot) می‌گویند.

در تصویر زیر نمودار دلار در مقابل ین ژاپن (USD/JPY) را مشاهده می‌کنید؛ همانطور که مشهود است، روند نمودار تا قبل از رسیدن به ناحیه‌ی قرمز رنگ، نزولی است؛ در نتیجه ناحیه‌ی قرمز رنگ را ناحیه PRZ می‌نامیم.

در ادامه به 6 روش می‌پردازیم که با استفاده از آنها بتوانید Potential Reversal Zone را در نمودار بیابید.

تشخیص ناحیه PRZ با الگوهای بازگشتی

الگوهای کلاسیک دو نوع هستند که شامل الگوهای بازگشتی و الگوهای ادامه دهنده می‌شوند.

الگوهای ادامه دهنده: نشان‌دهنده‌ی یک مکث در روند فعلی قیمت هستند؛ معمولاً قیمت در یک روند صعودی یا نزولی، به صورت سریع حرکت نمی‌کند و در نواحی مشخصی مکث می‌کند، اما پس از شکل‌گیری الگوی ادامه دهنده به حرکت خود در جهت روند ادامه می‌دهد. بعضی از معروف‌ترین الگوهای ادامه دهنده شامل پرچم، مثلث و فنجان و دسته می‌باشند.
الگوهای بازگشتی: نشان‌دهنده‌ی یک تغییر احتمالی در روند فعلی هستند؛ این الگوها نشان‌ می‌دهند که شتاب قیمت رو به کاهش است و احتمال بازگشت قیمت بالا است؛ در ادامه به معرفی الگوهای بازگشتی و نحوه‌ی یافتن PRZ به وسیله‌ی آنها می‌پردازیم:

الگوی سر و شانه (Head and Shoulders)

الگوی سر و شانه یک الگوی بازگشتی است که پایان یک روند صعودی را نشان می‌دهد؛ این الگو شامل سه قله می‌شود، قله‌ی میانی (وسطی) را به این دلیل که از بقیه‌ی قله‌ها بالاتر قرار دارد، سر (Head) می‌نامیم. شانه‌ها قله‌هایی هستند که پایین‌تر از سر قرار دارند و به همین علت هم نام این الگو سر و شانه است.

این الگو زمانی شکل می‌گیرد که خریداران پس از شکل گیری سر (Head) نمی‌توانند قیمت را به سمت بالاتری حرکت دهند و قیمت تغییر جهت می‌دهد. در تصویر زیر می‌توانید این الگو را مشاهده کنید.

همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، ناحیه‌ای که با نقطه‌چین قرمز نشان داده شده است، PRZ است.

الگوی سر و شانه می‌تواند در روند نزولی نیز رخ دهد؛ مشاهده‌ی الگوی سر و شانه برعکس در روند نزولی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی تغییر روند قیمت به سمت بالا باشد.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، ناحیه‌ای که با نقطه‌‌چین علامت گذاری شده است، PRZ محسوب می‌شود. برای درک بهتر این الگو به مثالی از بازار زنده توجه کنید.

همانطور که در تصویر بالا مشهود است، روند قیمت پس از تشکیل الگوی سر و شانه تغییر کرده است.

سقف و کف دو قلو (Double TOP and Double Bottom)

این الگو زمانی شکل می‌گیرد که قیمت به یک ناحیه‌ی مقاومتی (در الگوی سقف دو قلو) و یا با یک ناحیه‌ی حمایتی (در الگوی کف دو قلو) برخورد می‌کند و توانایی شکستن آن ناحیه را ندارد؛ در این صورت روند قیمت تغییر می‌کند و قیمت به سمت مخالف حرکت می‌کند. دو قله‌ی این الگو باید به یک دیگر به صورت نسبی نزدیک باشند و نیاز است که هر دو قله هم تراز باشند.

الگوی سقف دو قلو (Double Top)

همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، نقطه‌چین نشان‌دهنده‌ی نقطه‌ی بازگشت قیمت است؛ پس از شکست این نقطه‌چین منتظر پولبک بمانید و با نقطه‌ ورود بهینه وارد معامله‌ی خرید شوید.

الگوی کف دو قلو (Double Bottom)

همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، قیمت دو کف هم سطح ساخته و سپس به سمت بالا حرکت کرده است؛ در صورت شکستن ناحیه PRZ ابتدا منتظر پولبک بمانید و سپس وارد معامله شوید.

سقف و کف سه قلو (Triple Top and Bottom)

الگوی سقف و کف سه قلو نیز مانند سقف و کف دو قلو است؛ با این تفاوت که این الگو نشان‌دهنده‌ی تغییر روند قوی‌تری نسبت به سقف و کف دو قلو است.

سقف سه‌قلو (Triple Top)

همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، قیمت پس از سه برخورد با ناحیه‌ی مقاومتی توانایی شکست آن را نداشته و این قسمت از قیمت را تبدیل به ناحیه PRZ کرده است. پس از شکست نقطه‌چین به سمت پایین، برای ورود کم ریسک‌تر منتظر پولبک بمانید و سپس وارد معامله‌ی فروش شوید.

کف سه‌قلو (Triple Bottom)

همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، قیمت پس از سه تلاش نا موفق برای شکست ناحیه‌ی حمایتی، روند خود را تغییر داده و به سمت بالا حرکت کرده است؛ پیشنهاد می‌شود پس از شکست قیمت از بالا، منتظر پولبک بمانید و سپس وارد معامله‌ی خرید شوید.

الگوی کنج صعودی و نزولی (Rising & Falling Wedge)

یک الگوی کنج صعودی، زمانی رخ می‌دهد که قیمت میان دو خطی که به یکدیگر نزدیک می‌شوند حرکت می‌کند؛ در این حالت قیمت به سمت پایین حرکت خواهد کرد؛ در الگوی کنج نزولی، برعکس این اتفاق رخ می‎‌دهد و قیمت در یک کانال با خط‌ هایی که باریک‌تر می‌شوند به سمت پایین حرکت می‌کند.

الگوی کنج صعودی (Rising Wedge)

همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، الگوی کنج صعودی در یک روند صعودی رخ می‌دهد و زمانی که قیمت دچار فشردگی می‌شود این کانال صعودی به سمت پایین شکسته می‌شود؛ پس از شکست می‌توانید با رعایت مدیریت سرمایه و تاییدیه‌های مهم وارد معامله‌ی فروش شوید.

الگوی کنج نزولی (Falling Wedge)

همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، قیمت توانایی ادامه به روند نزولی را ندارد و با وجود ساختن کف‌های پایین‌تر، در یک کانال نزولی (کنج) قرار دارد و دچار فشاردگی شده‌ است. با شکست این کانال به سمت بالا، می‌توانید با رعایت مدیریت سرمایه و تاییدیه‌های لازم، وارد معامله‌ی خرید شوید.

تشخیص ناحیه PRZ با سطوح حمایت و مقاومت کلیدی

حمایت و مقاومت دو عبارت برای توصیف یک سطح مشخص در نمودار هستند؛ این خطوط فرضی دامنه‌ی حرکت نمودار را محدود می‌کنند.

سطح حمایتی نقطه‌ای است که قیمت به صورت مداوم با آن برخورد می‌کند و به سمت بالا حرکت می‌کند و سطح مقاومتی سطحی است که قیمت به صورت مداوم با آن برخورد کرده و به سمت پایین حرکت می‌کند.

عوامل مختلفی وجود دارد که یک سطح حمایتی (Support Level) و یا یک سطح مقاومتی (Resistance Level) را کلیدی می‌سازند اما به صورت کلی سطوح زیر از اهمیت بالایی برخوردار هستند:

سطوحی که قیمت در آنها برای مدت زمان زیادی نوسان داشته است.
سطوحی که از نظر روانی دارای مقاومت و یا حمایت مهمی هستند؛ برای مثال قیمت 3000 دلار به ازای هر انس طلای جهانی مقاومتی کلیدی است و قیمت در صورت رسیدن به آن واکنش قابل توجهی نشان خواهد داد.
سطوحی که برخوردهای زیادی با آن صورت گرفته است و در گذشته، قیمت تلاش‌های متعددی برای شکستن آن داشته است و موفق نشده است.

تشخیص ناحیه PRZ با نقاط پیوتی

برای یافتن نقاط پیوت باید ابتدا درک صحیحی از نقاط حمایت و مقاومت داشته باشیم؛ پیوت نقطه‌ای در نمودار است که با استفاده از حرکات قیمت محاسبه می‌شود و نقاط احتمالی بازگشت قیمت را برای معامله‌گران مشخص می‌کند.

فرمول محاسبه‌ی پیوت

برای محاسبه‌ی پیوت کافی است طبق فرمول زیر عمل کنید.

P = High + Low = Close / 3

R1 = (P x 2) – Low

R2 = P + (High – Low)

S1 = (P x 2) – High

S2 = P – (High – Low)

در این فرمول حروف به معنای زیر هستند:

P = پیوت
R1 = مقاومت اول
R2 = مقاومت دوم
S1 = حمایت اول
S2 = حمایت دوم
High در این فرمول‌ها به معنای بیشترین قیمت در روز معاملاتی پیشین است.
Low در این فرمول‌ها به معنای کمترین قیمت در روز معاملاتی پیشین است.
Close به معنی آخرین قیمتی است که نماد در روز معاملاتی پیشین معامله و بسته شده است.

شما علاوه بر محاسبه پیوت، می‌توانید با استفاده از اندیکاتورها نیز این نقاط را به دست آورید.

تشخیص ناحیه PRZ با نقاط فیبوناچی

برای درک بهتر مفهوم فیبوناچی بهتر است ابتدا این دنباله‌ی ریاضی را مرور کنیم.

دنباله‌ی اعداد به شرح زیر است:

0.1.1.2.3.5.8.13.21.34.55.89.144

همانطور که در دنباله‌ی بالا مشاهده می‌کنید، اعداد به صورتی است که جمع هر دو عدد انتخابی در این دنباله، عدد بعدی را نمایان می‌کند؛ برای مثال جمع اعداد 21 و 34، 55 است و به همین ترتیب تا بی نهایت پیش می‌رود. یکی از نکات مهم درباره‌ی این دنباله این است که هر عدد تقریباً 1.618 برابر عدد قبلی است؛ درواقع ارتباط میان اعداد در این دنباله کلیدی برای مشخص کردن سطح‌های قیمتی است.

خوشبختانه با استفاده از ابزار فیبوناچی در تریدینگ ویو (Trading View) می‌توانید به سادگی این سطوح را مشخص کنید.

مشخص کردن پیوت‌ در یک روند نزولی با استفاده از ابزار Fib Retracement

همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، نمودار یورو در مقابل دلار (EUR/USD) در یک روند نزولی قرار دارد.

جهت استفاده از ابزار فیبوناچی ابتدا لازم است که ابتدا و انتهای روند (جنبش) را بیابید و آن را علامت گذاری کنید.

پس از مشخص کردن ابتدا و انتهای روند، از قسمت ابزارها گزینه‌ی Fib Retracement را انتخاب کنید؛ برای این کار می‌توانید از میان بر ALT + F نیز استفاده کنید. پس از انتخاب ابزار، روی بالاترین نقطه‌ی روند (ابتدای شروع جنبش) کلیک کنید تا ابزار فیبوناچی فعال شود؛ سپس ابزار را تا انتهای جنبش (پایین‌ترین کندل) بکشید و سپس کلیک کنید.

همانطور که مشاهده می‌کنید؛ سطوح مشخصی از فیبوناچی برای شما ترسیم شده است؛ این سطوح را با ابزار خط عمودی (Horizontal Line) مشخص کرده و برای جلوگیری از شلوغ شدن نمودار، ابزار فیبوناچی را پاک کنید.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، قیمت به سطوح مهم (به خصوص سطح‌های 0.786 و 0.618) واکنش نشان داده است.

نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که این نقاط همواره پاسخ‌گو نیستند و این امکان وجود دارد که قیمت به آنها واکنش نشان ندهد؛ در نتیجه بهتر است که این نقاط را زیر نظر داشته باشید و پس از مشاهده‌ تاییدیه‌های لازم وارد معاملات خرید و فروش شوید.

تشخیص ناحیه PRZ با امواج الیوت

طبق تئوری امواچ الیوت، هر روند طبق تصویر زیر، 5 موج را طی می‌کند؛ فرض کنید که روند شما صعودی است، در این صورت طبق تئوری الیوت، قیمت 3 قله که هر کدام از یکدیگر بالاتر هستند (Higher High) را تشکیل می‌دهد.

طبق تصویر بالا شما می‌توانید موج‌ها را بشمارید؛ طبق این تئوری، پس از رسیدن قیمت به موچ پنجم، قیمت وارد فاز اصلاحی می‌شود و در یک اصلاح abc ریزش می‌کند.

قانون‌های تئوری امواج:

موج اصلاحی دوم نباید پایین‌تر از ابتدای موج جنبشی اول برود؛ اگر این اتفاق رخ دهد، ماهیت روند تغییر کرده است.
موج جنبشی سوم نباید کوتاه‌ترین جابجایی را در میان موج‌های جنبشی 1، 3 و 5 داشته باشد.
موج اصلاحی 4 نباید وارد محدوده‌ی قیمتی موج یک شود.

در صورتی که این قوانین رعایت شود، پس از اتمام فاز اصلاحی abc قیمت باری دیگر وارد موج 12345 الیوت می‌شود.

برای شناسایی پیوت کافی است زمان تمام شدن موج اصلاحی ABC را بدانیم و پس از اتمام موج C با تاییدیه‌های لازم وارد معاملات خرید و یا فروش شویم. در مثال زیر، پس از اتمام موج C قیمت به حرکت خود به سمت بالا ادامه داده است.

توجه داشته باشید که امواج الیوت همیشه به درستی کار نمی‌کنند و شما باید با در نظر گرفتن تاییدیه‌های لازم و مدیریت سرمایه وارد معامله شوید.

تشخیص ناحیه PRZ با استفاده از اندیکاتور

اندیکاتورها (Indicators) توابعی هستند که حرکات قیمت را بر اساس یک سری از مولفه‌ها بررسی می‌کنند و نتیجه را به صورت یک خط و یا نمودار ارائه می‌دهند.

برای مثال اندیکاتور RSI که به معنی شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index) است؛ در بین اعداد 30 الی 70 نوسان دارد و درصورتی که بالاتر از عدد 70 باشد نشان‌دهنده‌ی اشباع خرید (سیگنال فروش) و در صورتی که زیر عدد 30 باشد نشان‌دهنده‌ی اشباع فروش (سیگنال خرید) است.

همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، RSI در حال نشان‌دادن عدد 80 است و این موضوع به معنای اشباع خرید است؛ در نتیجه با رعایت مدیریت سرمایه و توجه به تاییدیه‌ها وارد معامله‌ی فروش می‌شویم.

استراتژی‌های بسیاری برای تشخیص PRZ از طریق اندیکاتورهای مختلف از جمله RSI، MACD وجود دارد؛ شما همچنین می‌توانید با استفاده از اندیکاتورهای Pivot Points Standard و Pivot Points Low High بدون زحمت پیوت‌ها را بیابید اما تضمینی بر اعتبار آنها وجود ندارد.

سخن پایانی

تمامی نقاط در نمودار می‌توانند یک ناحیه PRZ باشند اما یافتن PRZ ای که به درستی عمل کند و معامله‌ای سودده برای شما رقم بزند، نیازمند ترکیب مباحثی که گفته شد از جمله محدوده‌های فیبوناچی، استفاده از اندیکاتورها و مشخص کردن حمایت‌ها و مقاومت‌های کلیدی است. با ترکیب این موارد احتمال اینکه قیمت به PRZ شما واکنش نشان‌ دهد و معامله شما موفق باشد، بیشتر خواهد بود.