مارجین در فارکس چیست؟

مارجین در فارکس مانند یک سپرده‌گذاری عمل می‌کند و به معامله‌گر این امکان را می‌دهد در ازای سپردن مبلغی مشخص به بروکر، وام معاملاتی یا اهرم مالی (Leverage) دریافت کند. دریافت وام معاملاتی به معامله‌گر این امکان را می‌دهد که با سرمایه‌ای بیشتر از سرمایه موجود در حسابش معامله کند. بنابراین شما با استفاده از مارجین در فارکس می‌توانید فرصت‌های معاملاتی بزرگ‌تری را برای خود فراهم کنید. 

در این مقاله به بررسی مارجین در فارکس خواهیم پرداخت و تمامی مفاهیم مرتبط به آن را بررسی می‌کنیم. مطالعه مقاله مارجین در فارکس می‌تواند راهنمای بسیار خوبی برای ورود به معاملات بزرگ‌تر باشد. 

مارجین در فارکس یعنی چه؟

مفهوم مارجین در فارکس به مقدار پولی گفته می‌شود که یک معامله‌گر باید به عنوان وثیقه یا ودیعه به بروکر خود پرداخت کند تا بتواند یک معامله با حجم مشخص انجام دهد. 

به عبارت دیگر مارجین در فارکس را می‌توان اینگونه تعریف کرد: وقتی شما در فارکس معامله می‌کنید، بروکر به شما اجازه می‌دهد که با استفاده از اهرم مالی یا لورج (مثل مبلغ سپرده در وام‌های بانکی)، یک موقعیت معاملاتی بزرگتر را باز کنید. 

مارجین در فارکس به عنوان درصدی از حجم کلی معامله در نظر گرفته می‌شود که شما باید آن را در حساب خود داشته باشید. این درصد به بروکر اطمینان می‌دهد که شما می‌توانید ضررهای احتمالی را بپردازید و وام دادن به شما برای آن‌ها خطری به همراه ندارد.

برای درک بهتر موضوع مارجین در فارکس فرض کنید شما می‌خواهید یک معامله به ارزش 100,000 دلار باز کنید و بروکر شما هم اهرم 1:100 را ارائه می‌دهد. اهرم 1:100 یعنی شما باید تنها 1% از کل ارزش معامله را به عنوان مارجین در فارکس، به حساب بروکر خود واریز کنید.

بنابراین یک درصد مبلغ 100 هزار دلار یعنی 1000 دلار باید به عنوان مارجین در حساب شما وجود داشته باشد تا وامی به مبلغ 100 هزار دلار به شما پرداخت شود. وقتی این شرایط مهیا شود، شما می‌توانید به جای 100 هزار دلار، با 200 هزار دلار (100 هزار دلار سرمایه خودتان + 100 هزار دلار مبلغ لورج بروکر) وارد معامله شوید. 

مباحث مرتبط با مارجین در فارکس؛ از اکوئیدیتی تا مارجین آزاد

هنگامی که از مارجین در فارکس صحبت می‌کنیم، مفاهیم دیگری نیز مطرح می‌شوند که باید از معنا و کارکرد آن‌ها اطلاع داشته باشیم. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین مفاهیم مرتبط با مارجین خواهیم پرداخت. 

• موجودی حساب (Balance): این مفهوم در فارکس به مقدار کل پولی گفته می‌شود که بدون در نظر گرفتن معاملات باز در حساب معاملاتی شما وجود دارد. 
• اکوئیدیتی (Equity): اکوئیتی در فارکس به مجموع کل موجودی حساب به اضافه یا منهای سود و زیان شناور (سود یا زیان معاملات باز) گفته می‌شود.
• سطح مارجین (margin level): این مفهوم در فارکس به درصدی گفته می‌شود که نشان می‌دهد چقدر از موجودی حساب شما برای نگه داشتن معاملات باز استفاده شده است و چقدر مارجین آزاد برای باز کردن معاملات جدید یا پشتیبانی از معاملات فعلی در اختیار دارید. این درصد شاخص خوبی برای سنجش میزان سلامت حساب معاملاتی شما است.
• مارجین مورد نیاز (Margin Requirement): مارجین مورد نیاز به مقدار پولی اشاره دارد که باید برای باز کردن یک معامله جدید در حساب خود داشته باشید. این مقدار بر اساس اندازه معامله و اهرم تعیین می‌شود.
• مارجین استفاده شده (used margin): مارجین استفاده‌شده به مقداری از مارجین  اشاره دارد که در حال حاضر برای معاملات باز استفاده می‌شود. این مارجین پس از باز شدن معامله قفل می‌شود و تا بسته شدن معامله در دسترس نخواهد بود.
• مارجین آزاد (free margin): مارجین آزاد به مقدار موجودی در حساب شما اشاره دارد که برای باز کردن معاملات جدید و پوشش نوسانات بازار استفاده می‌شود.
• سود غیرمحقق (Unrealized P/L): سود یا زیان غیرمحقق که به آن سود یا زیان شناور نیز گفته می‌شود، به سود یا زیانی اشاره دارد که در حال حاضر در معاملات باز شما وجود دارد اما هنوز به‌صورت نهایی محقق نشده است، زیرا معامله بسته نشده است.

مطالعه این مطلب پیشنهاد می‌شود: 29 اصطلاح مهم فارکس که هر معامله‌گر باید بیاموزد

محاسبه مارجین در فارکس چگونه انجام می‌شود؟

محاسبه مارجین در فارکس به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ عواملی مانند اندازه معامله (حجم لات)، اهرم (Leverage) و ارز پایه که همگی در نحوه محاسبه مارجین موثرند. برای محاسبه مارجین در فارکس باید نرخ ارز پایه را مطابق فرمول زیر در حاصل تقسیم اهرم بر حجم معامله ضرب کنید، تا مارجین به دست بیاید. 

در این فرمول برای محاسبه مارجین در فارکس، حجم معامله (Position Size) به معنای اندازه‌ی معامله‌ای است که مشتری قصد دارد آن را باز کند. حجم معامله در فارکس با واحد «لات» ارزیابی می‌شود و 1 لات استاندارد در فارکس برابر با 100 هزار واحد از ارز پایه است. 

حجم معامله (Position Size): اندازه معامله‌ای است که قصد دارید باز کنید. در فارکس، معمولاً با واحدهای “لات” اندازه‌گیری می‌شود. اهرم یا لورج (Leverage) هم سرمایه‌ای است که بروکر به شما وام می‌دهد تا بتوانید با سرمایه کمتر، حجم معامله بیشتری را باز کنید. منظور از نرخ ارز پایه (Exchange Rate) هم نرخ ارز پایه‌ی حساب معاملاتی شماست و بر این اساس اگر حساب شما بر پایه‌ی دلار باز شده باشد، نرخ ارز پایه بر اساس دلار و اگر بر پایه‌ی یورو باشد، نرخ ارز پایه هم بر اساس یورو محاسبه خواهد شد. 

مثال‌های عملی در نحوه محاسبه مارجین

فرض کنید می‌خواهید 1 لات از جفت ارز یورو / دلار (EUR/USD) را معامله کنید، حساب شما بر اساس دلار آمریکا افتتاح شده است است و بروکر شما هم اهرم 1:100 را به شما ارائه می‌دهد. 

بنابراین در اینجا حجم معامله 1 لات (برابر با 100 هزار یورو) است، اهرم بروکر شما هم 1:100 است (که بر اساس آن باید 1% حجم معامله را به عنوان مارجین گرو بگذارید) و نرخ ارز هم 1.10 تعیین شده است. 

با جایگذاری این مقادیر در فرمول بالا متوجه می‌شوید که برای باز کردن 1 لات EUR/USD با اهرم 1:100، باید 1100 دلار مارجین در حساب خود ذخیره داشته باشید.

نکات مهم درباره نحوه محاسبه مارجین

برای محاسبه مارجین در فارکس باید به نکات جزیی هم دقت کنید. به طور مثال سه نکته‌ی زیر احتمالا از سردرگمی شما جلوگیری خواهد کرد و باعث می‌شود بهتر موضوع را درک کنید. 

• مارجین در جفت ارزهایی که با ارز پایه حساب شما منطبق باشد، ساده‌تر محاسبه می‌شود زیرا نیازی به نرخ تبدیل ارز نیست.
• در جفت ارزهایی که ارز پایه با حساب شما متفاوت باشد، باید نرخ تبدیل ارز در زمان معامله را نیز در نظر بگیرید.
• اهرم بیشتر به معنای مارجین کمتر است، اما ریسک بالاتری نیز به همراه دارد.

وضعیت حساب‌های معاملاتی در بازار فارکس با توجه به مارجین

سه وضعیت کلیدی و مهم در رابطه با مارجین در فارکس وجود دارد که باید به خوبی آن‌ها را بشناسید. این سه وضعیت عبارت‌اند از: وضعیت عادی (Normal Margin Level)، وضعیت خطر (Margin Level Warning)، و وضعیت کال مارجین (Margin Call).

وضعیت عادی (Normal Margin Level) در مارجین

این وضعیت زمانی مشاهده می‌شود که حساب معاملاتی شما دارای مارجین آزاد کافی باشد. بنابراین شما می‌توانید بدون نگرانی از کال مارجین شدن، معاملات جدیدی باز کنید یا معاملات باز خود را مدیریت کنید. 

به عبارت دیگر در این حالت، موجودی حساب شما به اندازه کافی بالا است و سطح مارجین به صورت سالم و متعادل نگه داشته شده است.

سطح مارجین (Margin Level) معمولاً بالاتر از 100% است. در شرایطی که سطح مارجین شما روی 100 % باشد یعنی سرمایه شما بیشتر از مارجینی است که برای معاملات باز استفاده شده است و وضعیت معامله عادی است.

2. وضعیت خطر (Margin Level Warning) در مارجین

وضعیت خطر به شرایطی اشاره دارد که سطح مارجین شما به وضعیت بحرانی رسیده است. بر همین اساس وقتی سطح مارجین به نزدیکی موقعیت کال مارجین می‌رسد، اصطلاحا شما وارد وضعیت خطر شده‌اید. وضعیت خطر معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که بازار برخلاف پوزیشن‌های باز شما حرکت کند و ضررهای معاملاتی شما افزایش یابد.

معمولا زمانی که سطح مارجین شما به حدود 70 درصد تا زیر 100 درصد برسد، بروکر به شما هشدار می‌دهد. با دریافت این هشدار هنوز فرصت دارید که پول بیشتری به حساب واریز کنید یا برخی از پوزیشن‌های زیان‌ده را ببندید تا از ورود به وضعیت کال مارجین جلوگیری کنید.

وضعیت کال مارجین (Margin Call)

کال مارجین زمانی رخ می‌دهد که سطح مارجین حساب شما از حداقلی که بروکر تعیین کرده عبور کند. بروکرها معمولاً سطح مارجین زیر 70% یا حتی 50% را به عنوان وضعیت کال مارجین در نظر می‌گیرند. اگر سطح مارجین شما از این حداقل بگذرد، نشان‌دهنده این است که موجودی حساب شما دیگر برای پوشش مارجین مورد نیاز معاملات باز کافی نیست.

در این وضعیت بروکر از شما می‌خواهد که حساب خود را با واریز وجه اضافی تقویت کنید تا معاملات باز شما را پوشش دهد. اما در صورتی که مشتری نتواند وجه جدیدی به حساب معاملاتی خود واریز کند، بروکر مجبور می‌شود برخی یا همه معاملات باز مشتری را ببندد تا از منفی شدن موجودی حساب جلوگیری کند.

سطح کال مارجین در بروکرهای مختلف با توجه به قوانین بروکر و همچنین شرایط معاملاتی متفاوت است. بنابراین برخی بروکرها ممکن است وقتی سطح مارجین به 100% می‌رسد، درخواست کال مارجین بدهند اما برخی دیگر ممکن است تا رسیدن به 50% یا حتی کمتر منتظر بمانند.

در یک کلام به صورت خلاصه می‌توان این سه وضعیت را بر این اساس تقسیم‌بندی کرد:

• وضعیت عادی: زمانی است که سرمایه کافی برای پشتیبانی از معاملات باز دارید و مارجین آزاد بالاست.
• وضعیت خطر: زمانی است که سطح مارجین کاهش یافته و احتمال وقوع کال مارجین وجود دارد.
• کال مارجین: زمانی که سطح مارجین شما به حد بحرانی رسیده و بروکر شما را مجبور به بستن معاملات یا واریز وجه اضافی می‌کند.

مارجین فراخوان در فارکس چیست؟

وقتی یک معامله گر موقعیت‌هایی دارد که در قلمرو منفی هستند، سطح مارجین در حساب کاهش می یابد. اگر سطح مارجین معامله‌گر به زیر 100 درصد برسد، به این معنی است که مقدار پول موجود در حساب دیگر نمی‌تواند مارجین مورد نیاز معامله‌گر را پوشش دهد و ارزش حقوق صاحبان سهام معامله‌گر به زیر حاشیه استفاده شده سقوط کرده است.

در این سناریو یک کارگزار درخواست می‌کند که سهام معامله‌گر اضافه شود و معامله‌گر یک تماس حاشیه دریافت می‌کند. با یک حساب معاملاتی CMC Markets، معامله‌گر از طریق ایمیل یا اعلان فشار از این واقعیت آگاه می‌شود که ارزش حسابش به این سطح رسیده است.

زمانی که این اتفاق می‌افتد، اگر معامله‌گر نتواند حساب خود را تأمین مالی کند، ممکن است برخی یا همه موقعیت‌های باز معامله‌گر منحل شوند. معامله‌گران باید به هر قیمتی از مارجین کال اجتناب کنند. با نظارت منظم بر سطح مارجین، استفاده از دستورات توقف ضرر در هر معامله برای مدیریت زیان و حفظ منابع مالی کافی حساب خود، می‌توان از این اتفاق جلوگیری کرد.

تفاوت بین لوریج و مارجین در فارکس چیست؟

مفهوم دیگری که درک آن اهمیت دارد، تفاوت بین مارجین فارکس و لوریج است؛ مارجین و لوریج فارکس به هم مرتبط هستند، اما معانی متفاوتی دارند. مارجین، سپرده مورد نیاز برای انجام معامله و باز نگه داشتن یک موقعیت است درحالی که لوریج مبلغی است که از سوی بروکر به معامله‌گر پرداخت می‌شود تا معامله‌گر بتوان موقعیت‌های معاملاتی بزرگتر را با هزینه سرمایه کمتر باز کند. به عبارت دیگر مارجین در فارکس، پیش‌نیاز لوریج در فارکس است.

ماشین حساب مارجین در فارکس چیست؟

محاسبه میزان مارجین مورد نیاز در یک معامله با یک ماشین حساب مارجین فارکس آسان‌تر است. اکثر کارگزاران در حال حاضر ماشین حساب‌های مارجین فارکس را ارائه می‌دهند. ارائه ماشین حساب فارکس سبب می‌شود معامله‌گران نیازی به محاسبه دستی مارجین نداشته باشند.

ماشین حساب‌های حاشیه فارکس برای محاسبه مارجین مورد نیاز برای باز کردن موقعیت‌های جدید مفید هستند. آن‌ها همچنین به معامله‌گران کمک می‌کنند تا معاملات خود را مدیریت کنند و اندازه موقعیت و سطح اهرم بهینه را تعیین کنند.

نکات مهم برای استفاده از مارجین

همانطور که تا اینجا خواندیم، استفاده از مارجین در فارکس به معامله‌گران امکان می‌دهد تا با سرمایه‌ای کوچک‌تر، معاملات بزرگتری انجام دهند و از اهرم (Leverage) بهره ببرند. 

با این حال اگر ندانیم چگونه از مارجین استفاده کنیم، ممکن است گرفتار زیان‌هایی بزرگ شویم. استفاده نادرست از مارجین می‌تواند ریسک بالایی داشته باشد و منجر به از دست دادن سریع سرمایه شود. در ادامه به مهمترین نکاتی که باید هنگام استفاده از مارجین به آن توجه کنید، اشاره می‌کنیم.

1. آشنایی با مفهوم مارجین و اهرم: قبل از استفاده از مارجین، باید کاملاً با مفاهیم مارجین و اهرم آشنا باشید تا بتوانید چالش‌های آن‌ها را به خوبی مدیریت کنید.

2. مدیریت ریسک: فراموش نکنید که همیشه باید به مدیریت ریسک معاملات پایبند باشید. بنابراین همیشه درصد کمی از حساب خود را در هر معامله وارد ریسک کنید.

3. استفاده از استاپ لاس: فراموش نکنید که استفاده از دستورات توقف ضرر (Stop Loss) در تمام معاملات ضروری است. این ابزار باعث می‌شود وقتی بازار برخلاف انتظار شما حرکت می‌کند، پوزیشن به صورت خودکار بسته شود.

4. تعیین اندازه مناسب معاملات: همیشه سعی کنید اندازه معاملات خود را بر اساس موجودی حساب و میزان مارجینی که می‌توانید تامین کنید، انتخاب کنید.

5. توجه به سطح مارجین (Margin Level): همواره سطح مارجین خود را زیر ذره‌بین بگیرید و مراقب باشید که سطح مارجین زیر 100 % نباشد. 

6. توجه به شرایط بازار: ممکن است در بازار فارکس نوسانات زیادی به وجود بیاید. در این شرایط، ممکن است اسلیپیج (Slippage) رخ دهد که در آن معامله شما با قیمتی متفاوت از آنچه انتظار داشتید انجام می‌شود. در چنین مواقعی استفاده نادرست از مارجین ممکن است منجر به ضررهای بزرگ شود.

7. دوری از استفاده بیش از حد از اهرم: اگر تجربه زیادی در معامله‌گری ندارید، بهتر از اهرم‌های کوچک استفاده کنید و از دریافت اهرم‌های بسیار بزرگ خودداری کنید. 

8. همیشه مارجین آزاد (Free Margin) داشته باشید: همواره مقداری مارجین آزاد را در حساب خود حفظ کنید. این کار باعث می‌شود بدون نگرانی از بسته شدن اجباری معاملات به دلیل کال مارجین، معاملات خود را مدیریت کنید.

9. تنوع‌بخشی در معاملات: فراموش نکنید که نباید تمام سرمایه خود را در یک معامله یا یک جفت ارز قرار دهید. 

10. آگاهی از قوانین مارجین بروکر: حتما قبل از انتخاب یک بروکر و آغاز معاملات، قوانین مارجین بروکر خود را مطالعه کنید تا از شرایط و سیاست‌های آن‌ها آگاه باشید.

سخن پایانی

همانطور که در این مقاله خواندیم مارجین ابزاری است که شرایط دریافت اهرم یا لورج را برای معامله‌گران مهیا می‌کند. مارجین در واقع مثل سپرده‌ی سرمایه‌گذاری بانک‌ها است و شما با واریز آن به بروکر شرایط دریافت اهرم یا وام معاملاتی را پیدا خواهید کرد. 

اگرچه استفاده از مارجین می‌تواند سودآوری شما را افزایش دهد، اما در عین حال اگر نحوه کار با آن را ندانید، با ریسک‌های بالایی همراه خواهد شد. با داشتن استراتژی‌های مدیریت ریسک، کنترل احساسات و آگاهی از شرایط مارجین می‌توانید خطرات احتمالی را کاهش داده و تجربه معاملاتی موفق‌تری داشته باشید.

سوالات متداول

در انتها به سه سوال متداول مهم درباره مارجین در فارکس پاسخ خواهیم داد.

فری مارجین چیست؟

در معاملات فارکس فری مارجین به مقدار سپرده‌ای گفته می‌شود که پس از باز کردن معاملات، در حساب معاملاتی شما باقی مانده و دست نخورده است. به عبارت دیگر فری مارجین تفاوت بین سرمایه (Equity) و مارجین استفاده شده (Used Margin) است.

کال مارجین چیست؟

کال مارجین به معنای یک هشدار از طرف بروکر است. بروکر با فرستادن هشدار کال مارجین به شما اطلاع می‌دهد موجودی حساب شما دیگر برای نگه‌داشتن معاملات باز کافی نیست و باید یا دوباره به حساب خود واریزی انجام دهید یا معاملات زیان‌ده را ببندید.

سطح مارجین چیست؟

سطح مارجین درصدی از موجودی کل شما در مقایسه با مارجین مورد نیاز برای معاملات باز است. در صورتی که سطح مارجین شما زیر یک حد خاص (معمولاً 100% یا 70 %) برسد، وارد وضعیت کال مارجین می‌شوید.