اورتریدینگ (Overtrading) یا بیش معامله‌گری یکی از چالش‌های رایج در بازارهای مالی (بورس، فارکس و ارز دیجیتال) و تهدیدی جدی برای سرمایه‌ی معامله‌گران است. حتماً برای ما هم پیش آمده که پس از ساعت‌ها کلنجار رفتن با نمودارها و پلتفرم معاملاتی، احساس خستگی و شکست خوردگی عمیقی را تجربه کنید. شما تنها نیستید. بسیاری از معامله‌گران با این احساسات ناخوشایند دست به گریبان هستند. ولی برای جلوگیری از ان راهکارهای شفافی وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
تعریف اورتریدینگ
اورتریدینگ (به انگلیسی: Overtrading) به معنای انجام افراطی و بیش از حد معاملات در بازارهای مالی، مبحث مهمی از روانشناسی تریدروانشناسی ترید است. شخصی که در دام اور تریدینگ گرفتار می‌شود بنا به علت‌های روانشناختی مشخصی، دست به تریدهای سریالی می‌زند که اکثر آنها به شکست ختم می‌شوند، تا جاییکه موجودی حسابش صفر یا نزدیک به آن می‌شود.
اورتریدینگ نه تنها با افزایش هزینه‌های معاملاتی و کاهش سودآوری همراه است، بلکه می‌تواند به کاهش اعتماد به نفس و تصمیم‌گیری نادرست بیانجامد و زندگی شخصی تریدر را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
علت اورتریدینگ چیست؟
اورتریدینگ علت‌های مختلف و گاهی ترکیبی دارد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین علل ترید بیش از حد می‌پردازیم:
اصلی ترین علت اورتریدینگ: طمع
طمع یکی از عوامل اصلی ترید بیش از حد است. زمانی که معامله‌گران به دنبال کسب سود بیشتر هستند، ممکن است تصمیم بگیرند که به طور مکرر و بدون تحلیل کافی وارد معاملات شوند. این طمع می‌تواند باعث شود که آنها از استراتژی‌های معاملاتی خود دور شوند و به جای تمرکز بر روی تحلیل‌های منطقی، به احساسات خود تکیه کنند. در نتیجه، این رفتار می‌تواند منجر به ضررهای جدی شود.
مطالعه این مطلب پیشنهاد می‌شود: 7 راهکار تسلط بر احساسات
شایع ترین علت اورتریدینگ: انتقام از بازار (جبران ضرر)
حس انقام از عمومی‌ترین احساسات انسان است. وقتی که ترید شما با ضرر بسته می‌شود، ممکن است دچار حسی از سرخوردگی و نارضایتی به شما دست دهد و دچار خودسرزنشگری شوید. در حالی که همه می‌دانیم بازارهای مالی غیرقابل پیش بینی هستند و یک روی ترید شکست است.
واکنش طبیعی بدن در مقابل خود ملامت‌گری یا مقصر پنداشتن خود، تلاش برای جبران است. بنابراین شما سعی می‌کنید با انجام معاملات بیشتر و شاید با حجم بالاتر، در جهت جبران ضرر کوشش کنید. این نوع ترید ناشی از احساسات منفی مانند خشم و ناامیدی است و قطعاً به تصمیمات غیرمنطقی می‌انجامد. اینجاست که ممکن است شما به جای پایبندی به استراتژی‌های خود، به دنبال انتقام از بازار باشید و ضرر پشت ضرر برایتان رقم بخورد.
عادی‌ترین علت اورتریدینگ: ترس از دست دادن فرصت
فومو (FOMO) کلمه‌ی اختصاری عبارت (Fear of Missing Out) به معنای ترس از دست دادن فرصت یکی از طبیعی‌ترین دلایل اورتریدینگ است. معمولاً وقتی شما فومو می‌شوید که با دیدن یک کندل مثبت، احساس می‌کنید دیگران در حال درو کردن سودها هستند، در حالی که شما از قافله عقب مانده‌اید.
این ترس از دست دادن می‌تواند شما را به سوی ترید بدون تحلیل کافی سوق می‌دهد. مشخص است که اکثراً این معاملات نتیجه‌ای جز ضرر ندارند.
مطالعه این مطلب پیشنهاد می‌شود: بهترین شاخص‌ها برای معامله در فارکس
کلیدی ترین علت اورتریدینگ: نداشتن برنامه معاملاتی مشخص
نداشتن برنامه معاملاتی مشخص یکی از عوامل کلیدی در ترید بیش از حد است. یک برنامه معاملاتی باید شامل استراتژی‌های دقیق، اهداف مالی، میزان ریسک پذیری، تریدینگ ژورنال و قوانین مدیریت ریسک باشد.
حتماً برای خود یک برنامه دقیق تنظیم کنید. بدون این برنامه، شما حتماً در تصمیم‌گیری‌های خود دچار سردرگمی می‌شوید و تحت تأثیر احساسات مختلف مانند طمع و ترس قرار می‌گیرید. این احساسات می‌توانند شما را به سوی انجام معاملات غیرضروری و غیرمنطقی ببرند.
دقت داشته باشید، بدون یک برنامه مشخص، نمی‌توانید عملکرد خود را ارزیابی کنید و از اشتباهات خود درس بگیرید، که در نهایت باعث کاهش کیفیت تصمیم‌گیری و افزایش احتمال ضرر می‌شود.
تخصصی‌ترین علت اورتریدینگ: نداشتن دانش و آگاهی کافی
نداشتن دانش کافی در زمینه بازارهای مالی و استراتژی‌های معاملاتی نیز یک مشکل تخصصی است. جایی که شما بدون داشتن گواهینامه رانندگی می‌کنید.
در صورت معامله‌گری بدون دانش کافی حتما شما تابلوهای ورود ممنوع را نخواهید شناخت و بی‌گدار به آب می‌زنید.
قطعاً عدم آگاهی از تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی می‌تواند شما را از پیش‌بینی صحیح روند بازار بازدارد. همچنین، عدم توانایی در مدیریت ریسک و عدم آشنایی با ابزارهای معاملاتی می‌تواند باعث از دست دادن فرصت‌های سودآور شود.
عواقب اورتریدینگ
اگر تا اینجای مطلب را دنبال کرده باشید، حتماً درک درستی از عواقب اورتریدینگ پیدا کرده‌اید. به طور خلاصه عواقب اورتریدینگ به دودسته تقسیم می‌شوند و عبارتند از:
- عواقب مادی : افزایش هزینه‌های معاملاتی، کاهش سود آوری، صفر شدن موجودی، از دست رفتن اعتماد به نفس، خروج از بازارهای مالی
- به خطر افتادن سلامت روانی : ناامیدی، اضطراب، بی‌خوابی، تنش و پرخاشگری
مطالعه این مطلب پیشنهاد می‌شود: انواع حساب فارکس، کدامیک برای شما بهتر است؟
از کجا بفهمیم در دام اور تریدینگ افتاده‌ایم؟
تشخیص اینکه آیا در دام اور تریدینگ افتاده‌اید یا خیر، می‌تواند به شما کمک کند تا از عواقب منفی این پدیده جلوگیری کنید. اور تریدینگ با نشانه‌ها و علائم خاصی همراه است که می‌تواند به شما هشدار دهد.
1- افزایش تعداد معاملات
یکی از نشانه‌های بارز اور تریدینگ، افزایش تعداد معاملات شماست. اگر یک ژورنال معاملاتی داشته باشید، متوجه تعداد تریدهای خود در هفته می‌شوید. اگر به طور مداوم تعداد معاملات شما افزایش یافته و بیشتر از حد معمول در حال خرید و فروش هستید، این می‌تواند نشان‌دهنده اور تریدینگ باشد.
2- کاهش پوزیشن سایز
علامت دوم گرفتاری در دام اورتریدینگ، کاهش پوزیش سایز است. شما ممکن است به دلیل ترس از ضرر، پوزیشن سایز معاملات خود را کاهش دهید. این رفتار می‌تواند نشان‌دهنده عدم اعتماد به نفس و تصمیم‌گیری‌های غیرمنطقی باشد. به عبارت دیگر، وقتی که شما به طور مداوم در حال کاهش اندازه موقعیت‌های خود هستید، این می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که در حا تصمیم گیری تحت فشار روانی قرار دارید و به همین دلیل به دنبال کاهش ریسک هستید.
مطالعه این مطلب پیشنهاد می‌شود: 29 اصطلاح مهم در بازار فارکس که هر معامله گری باید بیاموزد
3- افزایش استرس و اضطراب
تا حالا برای شما پیش آمده که پس از باز کردن یک معامله به نمودار خیره می‌شوید و هر حرکت بازار را کنترل می‌کنید و با هر کندل قرمز ضربان دلشوره می‌گیرید. اگر این علائم را در خود مشاهده کردید، احتمالاً در دام اور تریدینگ افتاده‌اید.
فراموش نکنید استرس ناشی از پیگیری مداوم بازار و انجام معاملات مکرر می‌تواند توانایی زندگی شما را مختل کند، بر تصمیمات معاملاتی شما تأثیر بگذارد و به عملکرد ضعیف پرتفوی شما در بلندمدت منجر شود. همچنین، این احساسات می‌توانند منجر به ناامیدی در معامله‌گران شوند، به‌ویژه زمانی که نتایج معاملات به‌طور مداوم منفی باشد.
4- کاهش بازدهی
از دیگر علائم اور تریدینگ، کاهش بازدهی است. شما باید همواره بازدهی خود را مورد بررسی قرار دهید تا به موقع متوجه این علامت شوید.
راهکارهای جلوگیری از اورتریدینگ
تا اینجا شما با علائم اورتریدینگ آشنا شدید. همین که نسبت به این علامت‌ها اگاهی پیدا کردید، یک قدم بزرگ برداشتید و بهتر می‌توانید جلوی این طاعون ترید ایستادگی کنید. علت بسیاری از مشکلات از ناآگاهی است. اما برای جلوگیری از اورتریدینگ و حفظ سلامت مالی و روانی خود، راهکارهای دیگری هم وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
راهکار1: ایجاد یک برنامه معاملاتی دقیق
ایجاد یک برنامه معاملاتی دقیق اولین و مهم‌ترین گام برای جلوگیری از اورتریدینگ است.
این برنامه باید شامل یادداشت تمام جزئیات معاملات شما مانند، استراتژی، شرایط ورود و خروج، نسبت ریسک به ریوارد، نتیجه معاملات، درصد سود و زیان باشد. هر یک از این موارد می‌توانند یک ستون در جدول اکسل ژورنال معاملاتی شما باشد. شما حتی می‌توانید یک ستون ویژه مخصوص یادداشت احساسات زمان معامله داشته باشید و در آن یکی از گزینه‌های عادی، فومو، طمع، … را یادداشت کنید. این انالیز احساسات واقعاً معجزه می‌کند!
با داشتن یک برنامه مشخص، معامله‌گران می‌توانند از تصمیم‌گیری‌های هیجانی و غیرمنطقی جلوگیری کنند و به جای آن، بر روی تحلیل‌های منطقی و استراتژی‌هایتان تمرکز کنید. فراموش نکنید، برنامه معاملاتی باید به‌طور منظم بازبینی و به‌روزرسانی شود.
مطالعه این مطلب پیشنهاد می‌شود: آموزش ساخت تریدینگ ژورنال معاملاتی
راهکار 2: تعیین اهداف مشخص و واقع‌بینانه
تعیین اهداف مشخص و واقع‌بینانه به معامله‌گران کمک می‌کند تا تمرکز خود را بر روی نتایج بلندمدت بگذارند و از فشارهای ناشی از تلاش برای دستیابی به سودهای سریع و غیرواقعی جلوگیری کنند. اهداف باید قابل اندازه‌گیری و قابل دستیابی باشند و به معامله‌گران این امکان را بدهند که پیشرفت خود را ارزیابی کنند. این کار نه تنها به افزایش انگیزه کمک می‌کند، بلکه به کاهش استرس و اضطراب ناشی از معاملات نیز می‌انجامد. بنابراین فکر این را که باید یک شبه از راه ترید پولدار شوید، از ذهنتان بیرون کنید.
راهکار 3: مدیریت احساسات
مدیریت احساسات یکی از کلیدی‌ترین عوامل در جلوگیری از اورتریدینگ است. معامله‌گران باید توانایی کنترل احساساتی مانند طمع، ترس و هیجان را داشته باشند. تکنیک‌های مختلفی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و تمرینات آرامش‌بخش می‌توانند به کنترل احساسات کمک کنند. همچنین، تعیین زمان‌های استراحت و فاصله‌گیری از بازار می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا از تصمیم‌گیری‌های شتابزده و هیجانی جلوگیری کنند.
راهکار 4: آموزش مداوم
آموزش مداوم و به‌روز نگه‌داشتن دانش معاملاتی یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از اورتریدینگ است. شما باید به‌طور مداوم در دوره‌های آموزشی شرکت کنید، کتاب‌های مرتبط را مطالعه و از تجربیات دیگران استفاده کنید. این آموزش‌ها می‌توانند شامل تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی، مدیریت ریسک و روانشناسی معامله‌گری باشند. با افزایش دانش و مهارت‌های معاملاتی، قطعاً تعداد تریدهای شما کاهش می‌یابد و قدم‌های مطمئن‌تری برمی‌دارید.
راهکار 5: استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک
استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک مانند استاپ لاس و تیک پرافیت می‌تواند به شما کمک کند تا ریسک‌های مالی خود را کاهش دهید و از ضررهای بزرگ جلوگیری کنید. این ابزارها طبق ریسک پذیری شما، به طور خودکار از پوزیشن خارج می‌شوند.
همچنین، تعیین نسبت ریسک به ریوارد مناسب برای هر معامله می‌تواند به بهبود مدیریت ریسک کمک و از اورتریدینگ جلوگیری کند.
راهکار 6: پیروی از قانون ۲۰/۸۰
قانون ۲۰/۸۰، که به قانون پارتو نیز معروف است، به این مفهوم اشاره دارد که ۲۰ درصد از تلاش‌ها می‌تواند ۸۰ درصد از نتایج را به همراه داشته باشد. در زمینه معاملات، این قانون به معامله‌گران یادآوری می‌کند که به جای اینکه به تعداد زیاد معاملات توجه کنند، باید تمرکزشان بر روی معاملات با کیفیت و تحلیل‌های دقیق باشد. این رویکرد می‌تواند به بهبود عملکرد و کاهش فشار روانی ناشی از ترید بیش از حد کمک کند.
راهکار 7: استراحت کافی و مراقبت از سلامت روان
استراحت منظم و مراقبت از سلامت روانی بسیار مهم است. شما باید زمان‌هایی را برای استراحت و دوری از بازار اختصاص دهید تا ذهنتان تجدید قوا کند اینطور بهتر می‌توانید با تصمیمات غیرمنطقی مقابله کنید.
یک روتین مناسب شامل ورزش، استراحت کافی و مدیتیشن و وقت‌گذرانی با خانواده و دوستان می‌تواند به بهبود سلامت روان شما کمک و شما را فرسنگها از اورتریدینگ دور کند.
سخن پایانی
اورتریدینگ یا معامله‌گری بیش از حد، یکی از چالش‌های جدی در بازارهای مالی است که می‌تواند به دلیل عواملی چون طمع، ترس از دست دادن فرصت، یا تلاش برای جبران ضرر رخ دهد. این پدیده نه تنها باعث افزایش هزینه‌های معاملاتی و کاهش بازدهی می‌شود، بلکه می‌تواند سلامت روانی معامله‌گر را نیز تحت تأثیر قرار دهد. برای جلوگیری از این مشکل، معامله‌گران باید با داشتن یک برنامه معاملاتی دقیق، مدیریت احساسات، استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک، و پایبندی به اصول معاملاتی سالم مانند قانون ۲۰/۸۰، به سمت معامله‌گری حرفه‌ای و پایدار حرکت کنند. فراموش نکنید موفقیت در بازارهای مالی نه در تعداد معاملات، بلکه در کیفیت و دقت تصمیم‌گیری‌هاست.